Ο Μαμάδος στην Τήνο είναι το πιο απομακρυσμένο χωριό που κατοικείται. Βρίσκεται στα Δυτικά του νησιού, κοντά στο στενό της Τήνου με την Άνδρο. Ανάμεσα στην Τήνο και της Άνδρο στέκονται αγέρωχα εσαεί οι νησίδες με τον ελπιδοφόρο φάρο για τα πλεούμενα στην μικρότερη νησίδα Δύσβατο, οι οποίες βρίσκονται πιο κοντά στην Τήνο.
Το χωριό αυτό πεντακάθαρο με ασβεστωμένα σπίτια, μαρμαροστρωμένα δρομάκια, καμαρώνει στην εσχατιά της Όξω Μεριάς, μαγεύοντας με τους παραθαλάσσιους οικισμούς των Αγίων Θεοδώρων, του Μαλί και του Κουμελά.
Η Ενοριακή του εκκλησία είναι αφιερωμένη στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος και εορτάζει στις 6 Αυγούστου. Πολλά ξωκλήσια βρίσκονται στη γύρω περιοχή, ομορφοκτισμένα και με το χαρακτηριστικό γνώρισμα της περιοχής, το καλλιτεχνικό μάρμαρο. Αυτά, οι κάτοικοι τα περιποιούνται και τα λειτουργούν ανήμερα της γιορτής τους με ευλάβεια, τηρώντας τις παραδόσεις των προγόνων τους.
Το μπουγάζι του Στενού αυτού, όταν ο Βοριάς επικρατεί, φυσά δυνατά και φρεσκάρει σώματα και μυαλά για να δράσουν οι κάτοικοί του δημιουργικά.
Ο δραστήριος Σύλλογος Μαρλά - Μαμάδου Τήνου, εδώ και πολλά χρόνια καταβάλει μεγάλες προσπάθειες για την συντήρηση του χωριού και των οικισμών του, αλλά και για πολλά πολιτιστικά δρώμενα στα όμορφα παραδοσιακά αυτά χωριά.
Η ανάγκη έκανε του κατοίκους γενικά της Όξω Μεριάς να ασχοληθούν με το μάρμαρο εξ αιτίας της πληθώρας του στα γύρω άγονα μέρη. Έτσι γεννήθηκαν μαρμαράδες, τεχνίτες και καλλιτέχνες αξιοποιώντας το στοιχείο που τους χάρισε η φύση. Άλλη του βασική απασχόληση ήταν η Ναυτοσύνη. Άξιοι καραβοκύρηδες και κάθε είδους ναυτικοί, όργωναν τις θάλασσες για τον επιούσιο, αφήνοντας τις γυναίκες και τις θυγατέρες τους να ασχοληθούν με τη γεωργία και την κτηνοτροφία στα όχι και τόσο εύφορα εδάφη της Όξω Μεριάς.
Ταξίδεψαν στο εξωτερικό, όπως και άλλοι Τηνιακοί, για μια καλύτερη ζωή και δημιούργησαν έργα τέχνης απαράμιλλα πολλών επιφανών καλλιτεχνών παγκοσμίως.
Οι Αχινοί, τα Χούσ’λα, η Μαχαίρα κλπ είναι τόποι που θυμίζουν εκτός των άλλων τη σκληρή εργασία των ανθρώπων, γονιών μας και παππούδων μας, μιας περασμένης εποχής που αναλώθηκαν σκληρά για ένα καταϊδρωμένο και ματωμένο μεροκάματο στην εξόρυξη του Πράσινου Μαρμάρου. Απομεινάρια των εκσκαφών αυτών μένουν να θυμίζουν σήμερα την ιστορία των καιρών εκείνων.
Τήνος 5 Αυγούστου 2025 - Νίκος Φώσκολος Καναλέτος